Jeugdgezondheidszorg biedt snel preventieve zorg en vaccinaties aan gevluchte kinderen

Op dit moment worden er in Gelderland-Midden honderden vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen. Hieronder zijn ook veel kinderen. Zij zijn in de meeste gevallen alleen met hun moeder naar Nederland gekomen omdat hun vader in Oekraïne moet blijven om beschikbaar te zijn voor het leger. De afdeling Jeugdgezondheidszorg (JGZ), onderdeel van de GGD Gelderland-Midden, is verantwoordelijk voor de preventieve zorg voor alle kinderen dus ook van vluchtelingen uit Oekraïne in onze regio.

De focus van JGZ ligt in eerste instantie op de gezondheid en vaccinaties van de Oekraïense kinderen. De kinderen tot 4 jaar krijgen dezelfde zorg aangeboden als alle kinderen op de reguliere consultatiebureaus. Josje heeft als JGZ-verpleegkundige veel te maken met kinderen van asielzoekers. Haar kennis en ervaring zet ze nu ook in voor Oekraïense kinderen. Zij vertelt: “Wij willen de gevluchte kinderen, met name de groep van 0-4 jaar, graag zo snel mogelijk zien. Binnen 6 weken na aankomst in Nederland hebben kinderen een afspraak voor een intakegesprek. De algemene intake doet de jeugdverpleegkundige en direct daarna volgt een medische intake door de jeugdarts.”

 

Rijksvaccinatieprogramma

De vaccinatiegraad in Oekraïne is lager dan in Nederland. Soms komen er infectieziekten voor die in Nederland bijna niet meer voorkomen zoals polio, mazelen, en rodehond. De kinderen in de opvang krijgen daarom de vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma aangeboden. Afhankelijk van de vaccinatie die een kind al heeft gehad wordt bepaald welke vaccinaties nog nodig zijn en wordt een persoonlijk schema opgesteld. Janine Bezem, manager JGZ, vertelt: “De meeste vluchtelingen geven aan dat ze uiteindelijk weer graag terug naar Oekraïne willen. Hier in Nederland doen ze daarom meestal alleen de vaccinaties die ze ook in Oekraïne zouden krijgen. Het is voornamelijk het basisvaccinatieprogramma van 0- tot 4-jarigen dat wordt opgevolgd.” Zodra kinderen bij een gemeente staan ingeschreven ontvangen zijn van de GGD een brief over jeugdgezondheidszorg en het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen onder de 4 jaar worden op het consultatiebureau gevaccineerd. Voor kinderen van 4 jaar en ouder krijgen ouders de mogelijkheid om zelf een afspraak te maken wanneer ze een vaccinatie wensen. Janine:" Wij zorgen dat ouders voldoende informatie krijgen om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen. Daarvoor hebben we onder andere een folder gemaakt waarin het Rijksvaccinatieprogramma in het Oekraïens wordt uitgelegd. De uiteindelijke keuze om wel of niet te vaccineren ligt altijd bij de ouders.”

 

Verschil gezondheidszorg

Josje vindt de Oekraïense moeders en kinderen open, vriendelijk en erg behulpzaam tijdens de intakegesprekken. Soms spreekt een moeder Engels, dan kan ze de intake doen zonder tolk. Maar in de meeste gevallen wordt er een telefonische tolk geregeld. Naast de taalbarrière is er volgens Josje sprake van een verschil in medicijngebruik. “Je merkt dat wij daar in Nederland anders mee omgaan. Oekraïners zijn gewend om sneller onderzocht te worden en krijgen sneller medicijnen voorgeschreven. Daarom is het belangrijk dat mensen voorlichting krijgen over de gezondheidszorg in Nederland.”

Oekraïne heeft een goed functionerend gezondheidszorgsysteem. Oekraïense kinderen zijn dan ook meestal goed in beeld geweest bij zorgverleners. Janine: “Maar ze kennen niet de preventieve gezondheidzorg zoals wij de hebben. Jeugdgezondheidzorg is een nieuw fenomeen voor ze. We vinden het belangrijk om de meerwaarde hiervan uit te leggen.”

 

Anders dan kinderen in asielzoekerscentra

De situatie van Oekraïense kinderen is anders dan die van veel kinderen in asielzoekerscentra. Zo is bijvoorbeeld geen sprake van ondervoeding. “Dat is iets wat we in de reguliere vluchtelingenopvang wel geregeld zien”, vertelt Josje. De kinderen die op dit moment in Nederland verblijven, zijn gevlucht kort nadat de oorlog uitbrak. “Omdat ze zo snel al hier gekomen zijn, hebben ze gelukkig weinig van de oorlog zelf meegemaakt. Moeders vertellen dat het voor de kinderen vooral moeilijk is dat ze hier alleen met hun moeder zijn, ze missen hun vader. Kinderen in reguliere asielzoekerscentra hebben meestal meer meegemaakt, daar is meer stress en spelen vaker psychosociale problemen.”

 

Open blik

“Om dit werk goed te kunnen doen heb je een open blik nodig en affiniteit met de doelgroep. Je moet interesse hebben in andere culturen en je willen verplaatsen in de ander”, vertelt Josje. “Openstaan voor het feit dat in andere culturen mensen dingen anders zien en doen. Anders is ook oké.”

Werken met vluchtelingen is heel afwisselend en dynamisch. Het vraagt een flexibele houding. Juist dat vindt Josje leuk. “Ik hou van dynamiek, een beetje reuring in mijn werk past me goed. Hoe mooi is het dat ik werk doe waar ik blij van word en dat ik daarmee ook nog eens mensen kan helpen!”